Sarkoidoz Nedir?

Sarkoidoz; bağışıklık sisteminin bedendeki çeşitli dokulara karşı tepki göstermesiyle ortaya çıkan, her bir hasta için farklı klinik tablolara neden olan bir romatolojik hastalıktır. Başka bağışıklık problemlerinden farklı olarak sarkoidoz hastalığı, dokularda granülom ismi verilen iltihaplı dokulara neden olur.

Sarkoidoz, tüberkülozda (verem) görülen cilt bozukluklarına misal granülomlar oluştursa da enfeksiyon kaynaklı bir rahatsızlık değildir.Sarkoidoz bedende çabucak her dokuyu tutabildiğinden, başka romatolojik hastalıkların bilakis tutulan organ yahut sisteme nazaran çok çeşitli klinik belirtilere yol açabilir. Bununla birlikte sarkoidoz en sık lenf bezlerinde, akciğerlerde, gözlerde ve ciltte semptomlara sebep olur.

Sarkoidoz Neden Olur?

Mevcut klinik yaklaşımda sarkoidozun temel nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, yapılan araştırmalar sarkoidozun muhakkak yaş kümeleri, cinsiyet ve ırk özelliklerinde daha sık ortaya çıktığını göstermiştir. Buna nazaran, sarkoidozun aşağıdaki özelliklere sahip bireylerde görülme riski daha yüksektir:

• Kadınlarda erkeklere oranla daha sık gözlenir.

• Afrika kökenli bireylerde sarkoidoz gelişme ihtimali daha yüksektir.

• Ailesinde sarkoidoz hastalığı olan kişilerde, toplumun geri kalanına kıyasla daha sık görülür.

• Sarkoidoz, çocuklarda nadiren izlenirken; 20 ila 40 yaş arasındaki kişiler risk grubu içinde kabul edilir.

Bunlarla birlikte, sarkoidoza yol açan bağışıklık sistemi tepkisinin şimdi tanımlanmamış bir virüs, bakteri, toz ve kimyasallar nedeniyle tetiklendiği; lakin bağışıklık sistemine ilişkin tepkinin denetimsiz hâle gelerek beden dokularında yaygınlaştığı düşünülmektedir.

Sarkoidoz Belirtileri Nelerdir?

Sarkoidozun klinik semptomları hastalara nazaran değişkenlik gösterir. Bu doğrultuda, kimi hastalarda rastgele bir belirti izlenmezken, kimi bireylerde çok farklı beden dokularını ilgilendiren klinik tablo ortaya çıkabilir. Buna nazaran aşağıdaki belirtiler sarkoidoz seyrinde tespit edilebilir:

Hâlsizlik, yorgunluk

• Eklem ağrısı

• Ateş

• Kilo kaybı

• Akciğer tutulumunda; kuru öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi belirtiler

• Sindirim sistemi tutulumunda; ağız kuruluğu, karında şişlik, hazımsızlık, ishal gibi belirtiler

• Gözlerdeki tutulumda; gözde kuruluk, göz ağrısı, kaşıntı, görme kaybı, yaşarma gibi problemler

• Ciltteki tutulumda; ciltte kızarıklık, döküntü, saç dökülmesi gibi dermatolojik belirtiler

• Sinir sistemi tutulumunda; epileptik nöbetler, işitme kaybı, baş ağrısı gibi nörolojik belirtiler

Sarkoidoz Tanısı Nasıl Konur?

Sarkoidoz; bedende birçok farklı dokuyu etkileyerek iltihaplanmaya yol açabildiğinden, öbür birtakım hastalıklarla misal klinik tablolara neden olabilir. Bu nedenle sarkoidozun klinik teşhisini koymak kimi hastalarda hayli güçtür. Uzman bir doktor tarafından hastanın hikaye sorgulamasının detaylı olarak yapılması ve ayrıntılı fizik muayene ile kıymetlendirilmesi epey değerlidir.Fizik muayene esnasında büyümüş lenf bezleri, cilt lezyonları, akciğer ve kalp sorunları ile karaciğer ve dalak büyüklükleri tespit edilebilir.

Akciğerde oluşan granülomların tespit edilmesi ismine akciğer röntgeni, bilgisayarlı tomografi yahut manyetik rezonans (MR) görüntüleme sıklıkla başvurulan usullerdendir. Akciğerde gelişen granülomlardan bronkoskopi yötemi ile biyopsi alınarak teşhis koyulabilir. Akciğerdeki hastalığın yaygınlığının değerlendirmesi ve teneffüs kapasitesi ölçümü teneffüs işlev testleri ile yapılabilir.

Sarkoidoz Tedavisinde Neler Yapılır?

Mevcut klinik yaklaşımda sarkoidozun kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Sarkoidozun yol açtığı klinik belirtilerin denetim altına alınarak hastanın hayat kalitesinin arttırılması, tedavinin asıl gayesini oluşturur. Sarkoidozun klinik belirtileri ve semptomların şiddeti hastalara nazaran değişkenlik arz ettiğinden, tedavi hastanın klinik durumuna nazaran planlanır.

Tedavide sıklıkla iltihabi tepkisi baskılayan kortikosteroid ilaçları yahut bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanılır. Hastanın durumuna nazaran tedavi birkaç yıl mühletle devam edebilir. Bilhassa göz, akciğer, kalp yahut hudut sisteminin etkilendiği hadiselerde ağır ilaç tedavisinin yapılması gerekebilir.

Sarkoidozun Komplikasyonları Nelerdir?

Sarkoidoz, uygun vakitte tedavi verilmediği takdirde, dokularda çeşitli seviyelerde hasara yol açabilir. Sarkoidoz kronik ve uzun periyot seyirli bir hastalık olduğundan, hastalık müddetince ve uzun süren tedaviye bağlı olarak çeşitli rahatsızlıkların gelişme riski mevcuttur. Bu manada, aşağıdaki sağlık problemleri sarkoidozun seyri esnasında görülebilmektedir:

Akciğer enfeksiyonları

• Katarakt

• Glokom (göz tansiyonu)

• Böbrek yetmezliği

• Kalp atım ritminde bozulma (aritmi)

• Yüz felci

• Kısırlık