Genel Tanıtım

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) teneffüsle akciğerlere alınan havanın kolay bir biçimde dışarı verilememesi biçiminde açıklanabilecek bir akciğer hastalığıdır. Bu duruma neden olan iki süreç kronik bronşit ve amfizemdir.
Solunumla birlikte, teneffüs havasındaki oksijenin kana geçtiği, kandaki karbondioksitin ise dışarı çıktığı yer teneffüs yollarının nihayetindeki alveol denilen keseciklerdir. Kronik bronşit, alveollere giden ve bronş ismi verilen hava yollarının iltihaplanarak daralmasıdır.

Amfizem ise bu hava yollarının ve keseciklerin parçalanması ve genişlemesi manasına gelmektedir. Sonuç olarak teneffüste alınan hava alveollere iletilemez ve akciğerde kısıtlanarak kalır. İşte bu duruma KOAH ismi verilir.

KOAH’ ın akciğerde yarattığı değişiklikler başka hastalıklara da sebep olabilmektedir. Bu yüzden KOAH hastası olan bireylerde bu hastalığa Amfizem ve kronik bronşit üzere teşhisler da eşlik edebilir. KOAH hastalarının daha sık yakalandığı hastalıklar ortasında koronavirüs belirtileri enfeksiyonu da bulunmaktadır. Yapılan araştırmalar sonucunda KOAH’ a sahip olan hastaların bu virüse daha fazla maruz kaldığıdır.

Nedenleri

KOAH’ın en önemli nedeni olarak sigara içiciliği gösterilmektedir. KOAH, dünya çapındaki en yaygın hastalıklardan biridir. KOAH’ın ilerlemesi günlük içilen sigara sayısına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

KOAH eskiden erkeklerde daha sık görülürdü. Fakat günümüzde kadınlarda da, sigara tüketiminde artışla beraber, sıklıkla görülen hastalıklar arasındaki yerini aldı. KOAH’ın meydana gelmesini sağlayan diğer nedenleri ise şöyle sıralanabilir;

• Mesleki deformasyon (maden ve metal işçiliği, ulaşım sektörü, odun ve kağıt imalatı, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği gibi…)
• Genetik hastalıklar
• Hava kirliliği
• Yaş ve cinsiyet

Belirtiler

KOAH kalıcı akciğer hasarı oluşuncaya dek genellikle belirtilere sebep olmaz. Lakin, belirtiler ortaya çıktıktan sonra, hastalığa neden olan sigara üzere faktörler ortadan kaldırılmazsa, vakit içerisinde daima olarak kötüleşir.

KOAH Belirtileri Arasında Şunlar Olabilir:

• Özellikle fiziksel aktiviteler sırasında nefes darlığı
• Hırıltı
• Nefes darlığı
• Göğüste sıkışma
• Beyaz, sarı veya yeşil renkli olabilen balgam
• Siyanoz (özellikle ağız, göz ve tırnak çevresinde ciltten mavimsi bir renk)
• Sık solunum yolu enfeksiyonları
• Yorgunluk
• Halsizlik
• Depresyon
• İstenmeyen kilo kaybı (ileri aşamalarda)
• Ayak bileklerinde, ayaklarda veya bacaklarda şişme

Tanı Yöntemleri

KOAH tanısı kişinin muayenesi sonrası şikayetleri de göz önünde bulundurularak konulmaktadır. KOAH tanısı için doktorunuz tarafından birden fazla test önerilebilir. Bu testlerden kimileri; Akciğer röntgeni, kan sayımı, biyokimya, arteryal kan gazı tayini, teneffüs testi ve doktor tarafından gerekli görülmesi durumunda tomografi çekimidir.

Solunum işlev testi (spirometri) KOAH teşhisinin kesinleştirilmesinde kullanılan bir tetkiktir. Uzun periyotlu nefes darlığı, öksürük ve balgam şikayeti olan, sigara kullanma hikayesi bulunan hastaların teneffüs hacimleri ve havanın solunma suratı tespit edilerek KOAH teşhisinin konmasında ve başka akciğer hastalıklarından ayrıştırılmasında büyük ehemmiyet taşımaktadır.
Akciğer röntgeni ile kan tetkikleri, bilhassa bir akciğer enfeksiyonu kuşkusunda kullanılmaktadır. Arteryal kan gazı ise teneffüs yetmezliği durumunda, yetmezliğin düzeyini ve tipini saptamak için kullanılmaktadır.

Tedavi Yöntemleri

KOAH’ta oluşan akciğer hasarı bir kere meydana geldikten sonra iyileştirilebilir yahut geri döndürülebilir değildir. Lakin yapılan tedaviler, hastalığın belirtileri hafifletilebilir, hastalığa bağlı komplikasyonlar ortadan kaldırılabilir yahut süratli seyreden hastalığın yavaşlamasına yardımcı olabilir.

Tedavisi yapılmayan KOAH hastaları ise, hastalık ilerledikçe günlük hareketlerini bile yapamaz ve bir mühlet sonra yatağa bağlı duruma gelebilirler. KOAH teşhisi konulan kişi şayet sigara kullanıyorsa, en kısa vakitte sigarayı bırakması gerekmektedir. Sigaranın bırakılması, akciğer hasarının artışını durduracağı üzere, kişinin daha rahat nefes almasını sağlayacaktır.

KOAH hastalığının 4 başka evresi bulunmaktadır. Bunlar; hafif, orta, ağır ve çok ağır olarak geçer. KOAH hastalığının evresine ve kişinin durumuna nazaran uygulanan tedavi teknikleri değişiklik gösterebilmektedir. İlaç uygulamaları ortasında spreyler ve özel makinalarla verilen ilaçlar bulunmaktadır.

KOAH tedavisinde en değerli noktalardan biri de KOAH alevlenmelerinin önüne geçebilmek ve ortaya çıkmaları halinde bunların tedavisini gerçekleştirmektir. KOAH alevlenmesi genellikle akciğer enfeksiyonlarıyla oluşan, KOAH hastası şahısların durumunda ani kötüleşmelerle seyreden ataklardır. Hastalar, akciğer yapılarındaki bozulmadan dolayı akciğer enfeksiyonlarına epey açık hale gelmektedirler.

Zaten akciğer işlevleri kısıtlanmış olan KOAH’lı şahısların bir de akciğer enfeksiyonları geçirmeleri tehlikeli bir durum haline gelebilmektedir. Bu üzere durumların tedavisinde KOAH için verilen ilaçlara ek olarak durumun üstesinden gelebilecek kimi öbür ilaçlar başlanacaktır. Alevlenmelerin önüne geçilebilmesi için, doktorunuzun tavsiyesi halinde, aşı üzere hami uygulamaların yapılması değer taşımaktadır.

KOAH’ın tedavisindeki en değerli etken sigaradır. KOAH hastası bir şahsa hangi tedavi uygulanırsa uygulansın, sigarayı bırakmadığı sürece akciğerdeki işlev kayıpları süratle azalmaya devam edecektir. Sigarayı bırakan KOAH hastasının akciğer işlevlerindeki düşüş çabucak hemen yarıya iner ve sigaraya bağlı tıkanıklıkların (balgam vs gibi) azalmasını sağlar.

Pulmoner Rehabilitasyon Tedavisi

Orta ve ileri derece KOAH’a sahip olan şahıslar nefes darlığına bağlı sebeplerle (yürürken yahut hareket ederken zorlanma gibi) konuttan çıkmayı istemiyorlar ve bu durum kişinin kaslarının zayıflamasına sebep oluyor. Orta ve ileri KOAH’a sahip olan bireylere pulmoner rehabilitasyon tedavisi önerilmektedir. Bu tedavi formülü ile hastanın nefes alıp vermesi tertibe sokuluyor ve bunun yanı sıra kolay harekteler yaptırılarak kişinin kaslarının güçlendirilmesi sağlanıyor.