Gaz – gaita tutamama (anal inkontinans)

Anal inkontinans” olarak bilinen gaz-gaita tutamama rahatsızlığı farklı nedenlerle meydana gelebilmektedir.

Genellikle doğum ve makat bölgesine yapılan cerrahi müdahalelerin sonucunda ortaya çıkan gaz-gaita tutamama durumu, yaşlılık periyodunda de sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır.

Makat kaslarının gücü, refleksleri, bağırsakların genişleme kapasitesi ve dışkı ölçüsü olağan olduğu sürece sağlıklı bir birey dışkı tutabilir.

Gaz-gaita kaçırma durumu, bu işlevlerin bir ya da birkaçında sorunlar olduğunu düşündürmektedir.

Bu nedenle teşhis ve tedavi sürecinde hasta hikayesi dikkatlice dinlenmeli ve anal inkontinansa neden olan tüm faktörler değerlendirilmelidir.

Anal İnkontinans Ne Demek?

Anal inkontinans; kişinin gaz ya da dışkı tutamaması rahatsızlığına verilen isimdir.

Kişinin hem vücut sıhhati hem de ruhsal durumu üzerinde epeyce olumsuz tesirleri mevcuttur

Gaz-dışkı kaçırma nedeniyle toplumsal ortamlardan kaçınmak, iş ortamında kendini rahatsız hissetmek ve sorumlulukları aksatmak kişinin günlük ömrünü önemli halde tesirler.

Bu nedenle gaz-gaita kaçırma sorunu kesinlikle tedavi edilmesi gerekir.

Anal İnkontinans Kimlerde Görülür?

Gaz ve dışkı kaçırma toplumun yaklaşık %10’unda görülen bir sıkıntıdır.

Gaz kaçırma sorunu yaşayanların büyük çoğunluğunda idrar kaçırma da bu sürece eşlik eder.

Özellikle hapşırma, gülme, ağır kaldırma üzere durumlarda idrar kaçırma kolaylaşabilir.

Anal inkontinans, bayanlarda erkeklere oranla daha sık görülen bir rahatsızlıktır.

Erkeklerde anal inkontinans görülme sıklığı %1 – 8 iken bayanlarda bu oran %4 – 24’ü bulabilmektedir.

Gaz-gaita kaçırma, her yaştan bireyde görülebilir.

Ancak 65 yaş ve üzeri bireylerde risk artmaktadır.

Doğum ve makat hastalıklarının cerrahi tedavisi anal inkontinansın en değerli nedenlerindendir.

Bu nedenle;

*Makatta fissür ve fistül cerrahisi

*Vakum ya da forseps yardımlı doğum

*Dikişli olağan doğum hikayesi olan hastalarda daha sık görülmektedir.

Gaz-Dışkı Kaçırma Neden Olur?

Gaz ve dışkı kaçırma olgularında en sık karşılaştığımız nedenler;

*Pelvik taban kaslarında hasar gelişmesi

*Makat fistülü, makat çatlağı, hemoroid üzere makat bölgesi ameliyatları

*Kadınlarda doğum esnasında yaşanan travmalar: İri bebek doğurma sıkıntı doğumlar sonucunda makat kaslarının yırtılması

*Kaza ve yaralanmalara bağlı gelişen makat bölgesi deformasyonları

*Yaşlanmayla birlikte makat kaslarının zayıflaması

*sürekli müshil kullanımı

*Bazı beyin ve hudut hastalıkları

*Rektosel (bağırsak fıtığı)

*Bazı kanser cinsleri ve radyoterapidir

Gaz ve Dışkı Kaçırma Cinsleri Nelerdir?

Gaz ve dışkı kaçırma, Browning ve Parks’ın çalışmaları sonucunda dört kümeye ayrılmıştır.

Çünkü gaz ve gaita kaçırma her hastada tıpkı biçimde görülmeyebilir.

Son evresine gelen şahıslarda durum yeterlice ağırlaşmış ve dışkıyı tutmak imkânsız hâle gelmiştir.

Browning ve Parks’ın skorlama sistemine nazaran;

Kategori A: Olağan kontinensi tabir eder. Katı, sıvı ve gaz çıkışı tutulabilir.

Kategori B: Katı dışkı tutulur. Sıvı dışkı büyük oranda tutulur lakin gaz tutulamaz.

Kategori C: Katı dışkı tutulur, sıvı dışkı ve gaz tutulamaz.

Kategori D: İnkontinensin en ağır etabıdır. Katı, sıvı ve gaz tutulamaz.

İnkontinens Tanısı Nasıl Konur?

Anal inkontinensin teşhisinde proktolojik muayenenin kıymeti büyüktür. Parmakla muayene sayesinde makat kaslarındaki zayıflama anlaşılabilir.

Hasta hikayesini dikkatlice dinlemek, gaz ve dışkı kaçırmaya neden olabilecek tüm faktörleri dikkatle pahalandırmak gerekir.

Hastanın gaz ve dışkı kaçırma sıklığının skorlanması bu doğrultuda kategorilenmesi de şikâyetlerin daha yeterli anlaşılmasına yardımcı olur.

Bununla birlikte kesin teşhis için pelvik kasların MR ile görüntülenmesi, endoanal ultrason, anorektal manometre ve defekografi de teşhis sürecinde değerli rol oynar.

Gaz ve Dışkı Kaçırma Tedavisi Nasıl Yapılır?

Gaz ve dışkı kaçırma tedavisinde ana sistem cerrahidir.

Cerrahiye ilaveten diyetin kıymeti büyüktür.

Hastanın toplumsal ortamda yaşadığı badireyi azaltmak ve gaz oluşumunu engellemek için gaz yapan besinlerden kaçınmak gerekir.

Bunun yanında idrarı da denetim edebilmek için pelvik kaslarını güçlendiren pelvik taban idmanları (biofeedback ) ve Kegel antrenmanlarından de yardım alınabilir.

Makat kaslarını güçlendiren bu idmanlar, makul aralıklarla tekrarlandığında gaz-dışkı kaçırma tedavisinde cerrahiye takviye olarak tesirli sonuçlar vermektedir.

Gaz ve dışkı kaçırma tedavisinde kullanılan ameliyatsız tekniklerden biri de nöromodülasyondur kısaca PTNS dediğimiz bu usulde ayak bileğinin iç kısmına uygulanan iğnelerle bedene hafif elektrik uygulaması ile hudut ikazları verilmesidir.

Nöromodülasyonda, bu sürece özel aygıtlar kullanılır.

Rahatsızlığın ilerleme durumuna nazaran seans planlamaları yapılarak %78 oranında uzun devirli güzelleşme elde edilebilmektedir.

Buna ilaveten

Özellikle son yıllarda kullanıma giren , silikon gereçten üretilen Gatekeeper ve Sphinkeeper üzere özel aparatlar sayesinde gaz ve dışkı kaçırma tedavisi inançlı bir biçimde yapılabilmektedir.

yine özel gereçlerden üretilen, FDA onaylı Solesta üzere aparatlar sayesinde de gaz-gaita kaçırma şikâyetlerinde %60 oranında azalma gözlenmiştir.

Doğum sonrası, geçirilmiş perine, makat cerrahilerine bağlı son evre inkontinansta Anoplasti (sfinkteroplasti) cerrahisi epeyce aktif bir tahlil olabilmekte.

Kas harabiyetinin daha fazla olduğu durumlarda ise grasilis kası ya da gluteal kasların makat etrafına sarılması üzere daha sofistike cerrahiler de uygulanabilmektedir.

Kaynak: Doktor Sitesi